Çalışan deneyimi, bir çalışanın şirketiyle çalışmasının sonucunda ona verdiği değerler toplamını ifade eder. Hem metot hem de yaklaşım bakımından bakıldığında müşteri deneyimi ile arasında büyük benzerlikler bulunur. Eğer bir işletmenin kusursuz bir müşteri deneyimi yaratma ile ilgili bir hedefi varsa her şeyden önce iyi bir çalışan deneyimi oluşturması gerekir.
“Çalışan deneyimi nedir?” diye merak ediyorsanız ilk olarak kısaltmasını öğrenmelisiniz. Çalışan deneyimi genellikle İngilizcesi olan “Employee Experience” kelimesinin kısaltması ile yani EX şeklinde anılır. Günümüzde Apple, Starbucks, Google ve Amazon gibi işletmelerin sunduğu muhteşem müşteri deneyimi, alt kademeden en üst kademeye kadar çalışanlar ile ilgilidir. Yani çalışan memnuniyeti yüksek olan çalışanların eseridir.
Çalışan Deneyimi Nedir ve Ne Değildir?
- Çalışan deneyimi; ilk akla geleceği şekilde dinlenme odalarında oyun konsolu, langırt ya da açık büfe bar bulunması değildir. Bu tip yan hakların uygulanması oldukça kolay olmakla beraber çalışanı kısa süreli olarak iyi hissettirir. Dolayısıyla bu uygulamaları hayata geçirerek çalışanlarda bağlılık yaratmak ya da şirket ile alakalı temel problemlerini çözmek pek mümkün olmaz.
- Yani çalışan deneyimi “Çalışan Değer Önermesi” olan EVP değildir. EVP, son dönemlerde İK sektöründe bir hayli popüler hale gelen bir terimi temsil eder. EVP, çalışan deneyiminin bir parçası olarak bilinse de ele aldığı ya da odaklandığı konular açısından çok daha dar bir kapsama sahiptir. EVP’de şirketin markası, mevcut ya da potansiyel çalışanlarla alakalı olarak incelenir.
- Çoğu şirkete göre kendi çalışan markasının yaratmanın ve aynı zamanda yönetmenin önemi büyüktür. EVP’de kabiliyetli kişilerin ilgisini çekmenin yanı sıra bireyin şirkete katılması, şirkette devam etmesi ve çalışan bağlılığı oluşturulması gibi kararlar da önemlidir. Her ne kadar EVP, oldukça değerli ve gelişen bir alan olsa da çalışan deneyimini açıklamak için yeterli bir kavram olmaz.
- Ayrıca EX, bir yetenek yönetimi ya da insan kaynakları gelişimi de olmamaktadır. Doğru bir çalışan deneyimi tasarlamak için bu detaylar hakkında fikir sahibi olmak gerekir. Bütün bu kavramlar büyük bir resmin küçük parçaları olarak ele alınabilir. Örneğin çalışan memnuniyeti de çalışan deneyiminin bir parçasıdır. Yani çalışan deneyimi yalnızca çalışanın şirketle ilgili hissettiklerinden ibaret değildir.
En net ifadeyle çalışan deneyimi; çalışanların şirketleriyle gerçekleştirdikleri etkileşimlere dair sahip oldukları algıların bütünüdür. Bir diğer deyişle çalışan deneyimi; çalışan değer önermesinden, çalışan yaşam döngüsünden ve cuma günleri yapılan serbest kıyafet uygulamalarından daha fazlası olmaktadır. Çalışan deneyiminin içerisine zorlayıcı performans değerlendirmelerinin yapıldığı günler ya da hasta olduğunu öğrenen bir çalışanın yöneticisinden gördüğü tutum da girer.
Ayrıca şirketlerin yaptıkları son çalışan bağlılığı anketi ve çalışan memnuniyeti anketi sonrasında çalışanlardaki kaygıları ele almaya yönelik aksiyonların alınıp alınmaması da çalışan deneyimi ile direkt olarak ilişkilidir. Hatta bu faaliyetler, şirkette düzenlenecek masa tenisi turnuvalarından dahi daha etkili olabilir. Neticede her şey algılarla ilgilidir. Şirketin sunduklarından çok çalışanların algıladıkları etken bir faktör haline gelir.
Bu algılar doğrultusunda çalışan deneyimi; iyi, kötü, olumlu ya da olumsuz olabilir. Çalışan deneyiminden çıkan sonuç, şirketi daha başarılı bir pozisyona sokabileceği gibi kötü sürüklenişe de itebilir. Çünkü başarının temelinde etkili bir slogan, kaliteli bir Excel tablosu veya gündemi sarsan bir teknoloji değil; insan vardır. İnsanı iyi yönetmek; başarı hedeflerine ulaştıracak en kestirme ve nitelikli yoldur.
Doğru Çalışan Deneyimi Sağlama
Çalışan deneyimi konusunda incelenmesi ve üzerine düşünülmesi gereken en önemli nokta; çalışanların iyi sonuçlar alabilmesine yardım etmek için doğru çalışan deneyiminin nasıl oluşturulacağı olmalıdır. Aslında bir işletmede her şey çalışanlar ile alakalıdır ve bunu fark ettiğiniz zaman çalışan deneyimini nasıl sağlayabileceğinizi, şirkette nasıl bir dönüşüm başlatabileceğinizi görebilirsiniz. Bu noktada genellikle liderlerin iyi gözlem yapması gerekir.
Yönetici pozisyonundaki kişiler, şirketin genelinde, bir bölümünde ya da yalnızca bir ekip üzerinde; çalışanların şirketle alakalı algılarının tamamını iyi bir şekilde okumalıdır. Ardından onları teşvik edecek biçimde çalışan deneyimi tasarlamalı, oluşturmalı ve bunu sürekli hale getirmelidir. Stratejileri belirleyen veya kararlar alan yönetici pozisyonundaki kişilerin birincil önceliği çalışanları, ikincil önceliği müşterileri ve sonraki önceliği ise paydaşları olmalıdır.
Unutulmamalıdır ki EX, insan kaynaklarının sorumluluğundan çok daha fazlasıdır. EX; şirketteki tüm liderlerin temel kaygısı haline gelmelidir. Aynı zamanda EX, yalnızca iyi algıları değil, kötü algıları da kapsar ve tasarımsal düşünmeyi gerektirir. Bu pratikler doğrultusunda planlanan faaliyetler; çalışan deneyimini olumlu yöne çekerek şirkete fayda sağlamaya yardımcı olur. Sonrasında çalışan bağlılığı ve memnuniyeti de artar.
Çalışan Deneyimi Yönetimi için Anketler
Çalışan deneyimini etkili bir şekilde yönetebilmek yalnızca insan kaynakları departmanının görevi değildir. Bu yönetim süreci alt kademeden en üst kademeye kadar bütün yöneticilerin sorumluluğundadır. İşe yeni başlamış olandan tutun da işten ayrılan çalışana dek herkesin hemen hemen her etkileşiminin nitelikli şekilde ölçümlenmesi gerekir. Bu, “Çalışan memnuniyeti için neler yapılabilir?” sorusunun ilk ve en önemli cevabıdır.
Dönemsel değerlendirme anketleri ve çalışan memnuniyeti anket soruları yanı sıra direkt olarak olay bazlı olan görev değişikliği, terfi, istifa ve eğitim gibi konuların da anketler ile beraber ölçümlenmesi önemlidir. Aynı zamanda yapılan anketlerin tamamında açık ve kapalı uçlu soruların da yer alması gerekir. Bu anketlerde çalışanlar yöneticileri ve çalışma arkadaşlarını, yöneticiler de çalışanlarını değerlendirebilmelidir.
Performans ve çalışma sistemi üzerine yapılabilecek olan bu anketlerin yanı sıra şirketin çalışma koşulları, şirketin çalışanlarına sunduğu ulaşım, sağlık ve yemek gibi imkanların durumu ile ilgili de anketlerin yapılması kritik bir öneme sahip olur. Üstelik bunlara dair anketlerin gerçekleştirilmesi dahi çalışanların gözünde pozitif bir algı oluşturabilir. Bu davranış, kendilerinin önemsendiğini hissetmelerine yardım eder.
Idenfit Geri Bildirim İle Çalışan Deneyimini İyileştirme
Idenfit İnsan Kaynakları Yönetimi yazılımı, Geri Bildirim özelliği yaptığı anketler veya anlık durum güncellemeleri ile firmalara, yöneticiler ve çalışanlar arasında bildirim akışı sağlama olanağı sunar. Böylelikle, çalışan deneyimini iyileştirmek isteyen işveren veya yöneticiler çalışanlarından aldıkları geri bildirimler ve anket sonuçları ile kendilerinin göremedikleri problemleri görmüş olur ve iyileştirme yoluna gidebilirler. Bildirim ve anketler çalışanların istekleri doğrultusunda kendi isimleri ile veya anonim olarak yapılır.
Çalışan Deneyimi için Yapılan Anketlerde Gizlilik
Yapılan anketlerden hem güvenilir hem de doğru sonuçlar almak istiyorsanız gizliliği mutlaka sağlamalı ve çalışanlarınızı uygulamaların gizliliği konusunda ikna etmelisiniz. Hatta bazı çalışan deneyimi anketleri anonim şekilde yapmalı, anonim olmayanlarını da çalışanların kişisel bilgilerinin gizliliğini güvence altına alarak sunmalısınız. Çalışanların anketi doldururken rahat hissetmeleri önemlidir. Bunu sağlamak adına, verdikleri bilgilerin diğer çalışanlar veya yöneticilerle paylaşılmayacağını mutlaka vurgulamalısınız.
Çalışan Deneyimi için Kurum İçi Geri Bildirim Kanalları
Kurumunuzda çalışanların, akıllarına gelen her konuda geri bildirimde bulunabileceği kanalların yer alması önem taşır. Hatta bu geri bildirimleri sağlıklı şekilde değerlendirebilmek için sınıflandırdıktan sonra alakalı birimlere ulaştırabilirsiniz. Bir internet sitesi, kurum içinden geri bildirimlerin alınabilmesi için oldukça kullanışlı bir mecra olur. Böylece şirket tarafından sunulan hizmetler ya da ürünler, çalışanların gözünden de değerlendirilebilir.
Hem çalışan deneyimi hem de müşteri deneyimi açısından olumlu geri dönüşler yaratacak ve nitelikli veriler sağlayacak olan bu çalışma mutlaka kurumun kültürünün de bir parçası haline gelmelidir. Böylece çok daha şeffaf, açık ve gerçekçi iletişim kurmak, stratejiye yönelik nitelikli verilere ulaşmak mümkün olur. Ne kadar çok çalışan geri bildirim bırakmaya alışırsa o kadar yarar sağlanır.
